मुख्यपृष्ठ हरितसेना महाराष्ट्र मध्ये आपले स्वागत

वसुंधरा मातेने मला भरभरुन दिले आहे-!
वृक्ष आपला श्वास आणि आपल्या भविष्याचा आधार आहे-!
माझ्या सभोवतालचे पशु, पक्षी आणि झाडे हे रक्ताच्या नात्या-सारखे आहेत-!
त्यांच्या-कडून माझ्या गरजांपुरते मी जरुर घेईन-!
परंतु-, अधिक घेण्याचा कदापिही प्रयत्न करणार नाही-!
पाऊस येतो, तो हिरवाईचे स्वप्न घेऊन-!
येत्या ३ वर्षातील पावसाळ्यात ५० कोटी वृक्ष लागवडीच्या कार्यक्रमात मी अंत:करणापासून सहभागी होत आहे-!
राज्य शासनाच्या www.greenarmy.mahaforest.gov.in या संकेतस्थ्ळावर हरित सेनेच्या सदस्यत्वाची मी नोंद केली आहे-!
आप्तेष्ट आणि इतरांना या कार्यक्रमात सहभागी होण्यास प्रवृत करण्याचा निर्धार करतो/करते-!
फळफळावळ, शोभिवंत आणि सावली देणारी झाडे मोठया संख्येने लावण्याचा मी सातत्याने प्रयत्न करेन-!
वृक्षरोपणानंतर संरक्षण, पाणी पुरवठा, संगोपन आणि देखभाल इत्यादी जबाबदारी घेण्याची मी शपथ घेतो/घेते-!
वन, वन्यजीव, जैवविविधता, सामाजिक वनीकरण, पर्यावरण यांच्याशी संबंधित कार्यक्रमांत भाग घेईल-!
एकंदरीतच वृक्ष क्रांतीची ही मोहीम निरंतरपणे सुरु ठेवण्याचा दृढ संकल्प करतो/करते-!
माझा महाराष्ट्र, हरित महाराष्ट्र, जय हिंद !

वने ही पर्यावरण संरक्षणाच्या दृष्टी ने जेवढी महत्त्वाची आहेत, तेवढीच माणसाच्या विविध गरजांची पूर्तता करण्यासाठी देखील अत्यंत उपयुक्त आहेत. शुद्ध हवेपासून ते वन उपजांपर्यंत विविधांगांनी वने ही माणसाच्याा दैनंदिन आयुष्याशी जोडली गेली आहेत. त्या‍मुळे वनांची निर्मिती, वनसंरक्षण आणि संवर्धन या तिन्हीं गोष्टीस महत्वाच्या असल्याने त्यादृष्टी.ने विभागाने कामाची दिशा ठरविली आहे. वने ही माणसाला मिळालेली एक नैसर्गिक संपदा आहे. वनांचे पुनरुज्जीवन करणे शक्य आहे. त्यासाठी आवश्यक आहे उत्तम वन व्यवस्थापन. वने ही प्रामुख्याने जमीन, वनस्पती, झाडे, प्राणी, सुक्ष्म जीवजंतू यांनी बनलेली असतात. वनातील हे घटक एकमेकांना पूरक स्वरुपाचे काम करतात. त्यामुळे सजीवसृष्टी.चा समातेल राखण्यास मदत होते. यापैकी कुठल्याही एका घटकात बदल झाला तर पर्यावरणाची साखळी विस्कळीत होते.

• राष्ट्रीय व राज्य वन धोरणानुसार राज्याचे 33% भौगोलिक क्षेत्र वृक्षाच्छादित असणे गरजेचे आहे.
• त्याच प्रमाणे भारतीय संविधानाच्या मार्गदर्शक तत्त्वातील कलम ४८ अ नुसार वन्यजीव पर्यावरण व इतर नैसर्गिक संसाधनाच्या संरक्षण व संवर्धनाची जबाबदारी संबंधित राज्यावर सोपवण्यात आली आहे.

1. प्रत्येक नागरिकास वन व वन्यजीवांचे संरक्षण व संवर्धन करण्याची संधी उपलब्ध करून देणे.
2. लोकसहभागातुन वन, वन्यजीव संवर्धन व संरक्षण प्रभावीपणे करणे.

1. राज्यातील प्रत्येक नागरिक वैयक्तिकरित्या महाराष्ट्र हरित सेनेचा सदस्य होऊ शकतो उदाहरणार्थ-
   • शालेय विद्यार्थी
   • महाविद्यालयीन विद्यार्थी
   • महिला
   • शासकीय कर्मचारी/ अधिकारी (कार्यरत तसेच सेवा निवृत्त दोन्ही वर्गाचे अधिकारी)
   • खाजगी संस्थांचे कर्मचारी/ अधिकारी
   • व्यावसायिक
   • ज्येष्ठ नागरिक
   • शालेय विद्यार्थी
2. सामुहिक स्वरुपात सुद्धा सदस्य नोंदणी करता येईल.
   • निमशासकीय संस्था
   • अशासकीय संस्था
   • शैक्षणिक संस्था
   • सहकारी संस्था
   • औद्योगिक संस्था
   • स्वयंसेवी संस्था इत्यादींना महाराष्ट्र हरित सेनेचे सदस्य होणे शक्य आहे.

सदस्य कसे होता येईल-

महाराष्ट्र हरित सेनेच्या सदस्यत्वासाठी www.greenarmy.mahaforest.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर नोंदणी करावी.

नोंदणीसाठी आवश्यक दस्तावेज- खालीलपैकी कोणतेही एक ओळखपत्र-

1. आधारकार्ड
2. पॅनकार्ड
3. ड्रायव्हिंग लायसन्स
4. मतदार ओळखपत्र
5. शालेय/महाविद्यालयीन ओळखपत्र
6. पारपत्र
7. शासकीय/निमशासकीय संस्थांनी जारी केलेले ओळखपत्र

1. वन विभागामार्फत आयोजित कार्यक्रमात सक्रीय सहभाग अपेक्षित जसे की-
   • वृक्ष लागवड
   • वृक्ष दिंडी
   • वनांच्या संरक्षणाकरीता सामुहीक गस्त.
   • वणव्याच्या हंगामात प्रत्यक्ष सहभाग.
   • वन्यप्राणी प्रगणनेमध्ये सहभाग.
   • वन विभागामार्फत साज-या केल्या जाणा-या वसुंधरा दिन, पर्यावरण दिन, जागतीक वन दिन इत्यादी उपक्रमांमध्ये सहभाग.
   • वनमहोत्सव कालावधीत वन विभागामार्फत राबविल्या जाणा-या सर्व उपक्रमांमध्ये सहभाग.
   • वन्यजीव सप्ताहातील वन्यप्राणी संरक्षणासंबंधीत सर्व उपक्रमांमध्ये सहभाग.
   • पर्यावरण संवर्धनासाठी आयोजित प्रभात फेरी, पथनाट्य, सायकल रॅली इत्यादी जनजागृती कार्यक्रमांमध्ये सहभाग.
2. या व्यतिरिक्त त्यांचे क्षेत्रातील वन, वन्यजीव, निसर्ग व पर्यावरणाशी निगडीत कार्यक्रमात/उपक्रमात हिरीरीने सक्रीय सहभाग.

हरितसेना महाराष्ट्राच्या सर्व स्वयंसेवकांच्या उपक्रमासाठी येथे क्लिक करा
शाळेच्या विद्यार्थ्यांच्या उपक्रमासाठी येथे क्लिक करा

जागतिक स्तरावर वन, वन्यजीव व पर्यावरण संबंधात साजरे करणारे विशेष दिनांची दिनदर्शिका

अ.क्र.	दिवस	स्वयंसेवकांच्या आवडीनुसार कार्यक्रमाचे वर्गीकरण	विशेष दिन / उत्‍सव	अ.क्र.	दिवस	स्वयंसेवकांच्या आवडीनुसार कार्यक्रमाचे वर्गीकरण	विशेष दिन / उत्‍सव
1	02 फेब्रुवारी	जल संधारण‍	जागतिक पाणथळ जागा दिवस	11	26 जुलै	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक कांदळवन दिन
2	03 मार्च	वन्यजीव संवर्धन	जागतिक वन्‍यजीव दिन	12	28 जुलै	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक निसर्ग संवर्धन दिन
3	20 मार्च	वन्यजीव संवर्धन	जागतिक चिमणी दिन	13	29 जुलै	वन्यजीव संवर्धन	जागतीक व्‍याघ्र दिन
4	21 मार्च	वानिकी	जागतिक वन दिन	14	03 सप्टेंबर	वन्यजीव संवर्धन	जागतिक गिधाड जनजागृती दिन
5	22 एप्रिल	वानिकी	जागतिक वसुंधरा दिन	15	11 सप्टेंबर	वानिकी	राष्‍ट्रीय वन शहीद दिन
6	03 मे	वन्यजीव संवर्धन	जागतिक स्‍थलांतरीत पक्षी दिन	16	27 सप्टेंबर	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक वृक्ष दिन
7	09 मे	वन्यजीव संवर्धन	स्‍थानिक पक्षी दिन	17	28 सप्टेंबर	वानिकी	जागतिक हरित ग्राह‍क दिन
8	22 मे	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक जैवविविधता दिन	18	01 ऑक्टोबर to 07 ऑक्टोबर	वन्यजीव संवर्धन	वन्‍यजीव सप्‍ताह
9	05 जून	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक पर्यावरण दिन	19	04 ऑक्टोबर	वन्यजीव संवर्धन	जागतिक प्राणी दिन
10	01 जुलै to 07 जुलै	वानिकी	वन महोत्सव (वन सप्‍ताह)	20	24 ऑक्टोबर	पर्यावरण संरक्षण	जागतिक हवामान बदल दिन

कृती आराखडा

1. जे स्वयंसेवक वर्षभर सक्रिय सहभाग घेतील, त्‍यांची शासनामार्फत विशेष दखल घेऊन त्‍यांना प्रमाणपत्र किंवा पारितोषिक देवून पुरस्‍कृत केले जाणार आहे.
2. स्वयंसेवक यातून विविध वृक्षारोपण, वनसंवर्धन आणि वन्यजीव संरक्षण या बाबत जागरूक होऊन सामाजिक आणि पर्यावरण बांधिलकी जपत सहभागी व्यवस्थापनात महत्वाची भूमिका पार पाडतील.
3. यातून मिळणारा अनुभव ते त्यांचे वैयक्तिक व व्यावसायिक लाभाकरिता वापरू शकतील.
4. स्वयंसेवकांना विविध वन क्षेत्र, अभयारण्य तसेच व्याघ्र प्रकल्पात लागणा-या प्रवेश शुल्कात व इतर शुल्कात सवलत देण्याची तरतूद शासनाच्या विचाराधीन आहे.